Voedselzekerheid lijkt vanzelfsprekend, maar achter die overvloed gaat een voortdurende strijd schuil tegen plantenziekten veroorzaakt door virussen, bacteriën, schimmels en plagen. Al eeuwen speelt plantenveredeling  (kruisen en selecteren) hierin een sleutelrol. Dankzij genenbanken met omvangrijke zadencollecties konden resistente plantenrassen worden ontwikkeld. Toch schiet de klassieke veredeling tekort bij snel opkomende ziektes.

Moleculaire schaartjes

Biotechnologische innovaties bieden nieuwe mogelijkheden. Onderzoekers krijgen steeds meer inzicht in ziektekiemen en het afweermechanisme van planten, kennis die voortkomt uit fundamenteel, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. Een belangrijke doorbraak is het gebruik van moleculaire schaartjes: technieken die met grote precisie kleine genetische aanpassingen mogelijk maken.

Creatieve genenbank

In combinatie met kunstmatige intelligentie ontstaat zo een 'creatieve genenbank', waarin nieuwe vormen van resistentie eerst op papier worden voorspeld en vervolgens in het laboratorium getest. Zal deze ontwikkeling het fundament vormen voor onze toekomstige zoektocht naar ziekteresistentie en een duurzame landbouw? In zijn oratie reflecteert Harrold van den Burg op de lessen uit het verleden en de maatschappelijke keuzes die onze voedselzekerheid mede zullen bepalen.

Prof. dr. H.A. van den Burg, bijzonder hoogleraar Fytopathologie, in het bijzonder de plantenvirologie. 

Deze oratie is hier live te volgen.